Abdij van Fossanova

Abdij van Fossanova.

Een stuk ‘klassieker’, maar naar ons aanvoelen perfect in harmonie met wat we met onze schoolreizen naar Italië toch willen aanbieden: een overzicht van en inzicht in de geschiedenis van ons ‘Avondland’.

Het is echt niet de bedoeling om in de plaats te treden van wat je in blogs en nieuwsbrieven allerhande kan vinden over hoe mooi en hoe lekker Italië is: de ‘Ciao tutti’ ‘s van deze wereld zijn daar veel meer beslagen in. Wat we wel willen is een aantal mogelijkheden vanuit een ‘didactisch’ (in de zeer brede zin!) perspectief voorstellen.

Fossanova:

In Zuid – Latium is in de vroege Middeleeuwen de kiem gelegd van de latere Westerse wereld na de val van het Romeinse Rijk. Uit onze geschiedenislessen weten we allemaal dat die ontwikkeling begonnen is met de abdijen. De H. Benedictus mag dan wel in Norcia geboren zijn, zijn monastieke beweging is gestart in Subiaco en echt begonnen in Cassino.

In de volgende eeuwen is zijn regel de basis geweest van kloosterstichtingen over heel Europa, die uitgroeiden tot echte economische groeipolen en die haast onfatsoenlijk, in ieder gevel onchristelijk, rijk werden.

Uit diezelfde geschiedenislessen weten we dat er vanuit die orde een reactie is ontstaan tegen het rijkelijke leven van de monniken. Vanaf de late 12° E. zal vanuit Citeaux Bernardus de Cisterciënzerorde doen groeien, die op haar beurt een exponentiële groei zal kennen over heel Europa.

Maar ook hier houdt de sterke groei rond 1300 op. De ontwikkeling van de steden, waar de bedelordes de dienst zullen gaan uitmaken, marginaliseert het belang van de grote abdijen en het soms lijfeigenachtige gebruik (misbruik?) van de lekenbroeders vermindert de aantrekkingskracht van de grote kloosters.

In de 17° E. zal er opnieuw een tegenbeweging vanuit de orde zelf ontstaan, de Trappisten, die de zuiverheid van de leer beklemtoont en, zeker in onze streken, belangrijker zal worden dan de oude ‘moederbeweging’, en het tot op de dag van vandaag volhouden.

1.500 jaar (West -) Europese geschiedenis in 5 alineaatjes!

Wat blijkt nu? Je kan deze hele geschiedenis – en eigenlijk ook nog de 6 à 700 jaar die daaraan voorafgaan – op één site illustreren.

In Fossanova is er, op de ruïnes van een Romeinse villa, al vroeg een benedictijnerklooster ontstaan, dat Cisterciërzer geworden is, op den duur vanuit Rome bestuurd werd en ook nog even een, weliswaar korte, Trappisten – leiding heeft gehad. Een plek ook die een eeuw lang een bedevaartsoord is geweest omdat Thomas van Aquino (zelf geen Cisterciënzer maar een Dominicaan) hier gestorven is.

Ondanks vele tientallen jaren van verval is deze site au fond niet veranderd: als je ergens kan zien hoe zo’n middeleeuwse abdij eruit zag en functioneerde, dan is het wel hier. Van kerk tot kloostergang, van kapittelzaal tot ziekenzaal, van monniken tot lekenbroeders, van Romaans over Gothisch tot Renaissancistisch. Het is er allemaal.

En laat dit complex nog vrij toegankelijk zijn ook (je moet er nergens betalen!) en altijd geopend. Waar vind je dat nog?

Ter illustratie vinden jullie enkele foto’s en een grondplan. Voor een volledige beschrijving kunnen jullie eerstdaags terecht op onze website. Veel genoegen